یکی از ویژگی‌های چشم‌گیر ذهن افراد این است که درکِ ناچیزی از خود دارند. هرچند مالک جسم و روح خود هستند، به‌ندرت سعی می‌کنند به شناخت ناچیزی که از خود دارند بیفزایند. این مساله احتمالا درباره شما هم صادق است. پژوهش و یادگیری درباره‌ی ویژگی‌های یک سیاره‌ی دیگر برایتان از تلاش برای فهم اتفاقاتی که در لایه‌های مغز خودتان می‌افتد راحت‌تر است.
اگر به چند موردِ غفلت از خود توجّه کنید، شگفت‌زده و مضطرب می‌شوید: بعضی روزها زود رنج یا غمگین هستید بدون این‌که بدانید چرا. یا مثلاً احساس بیهودگی می‌کنید، اما در توضیح آن فقط می‌توان گفت: «ای کاش بتوانم کار متفاوتی بکنم» یا «کمک کنم دنیا جای بهتری برای زندگی شود». این طرح‌ها آن‌قدر مبهم هستند که در مقابل طرح‌های روشن و محکم دیگران کم می‌آورند.

از دستاوردهای روان‌شناسیِ تلقین این تصوّر بوده که مغز شامل دو قسمت متمایز است: ضمیر خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه؛ یک قسمت در دسترس مستقیم شماست و دیگری در سایه قرار دارد، که گاهی از طریق بروز علائم، دیدن رؤیا، لغزش زبان، و ایجاد اضطراب، آرزو، و ترس در وجود غافلگیرتان می‌کند. بر همین اساس بلوغ یعنی تلاش مداوم برای تبدیل ناخودآگاه به خودآگاه؛ تا از این طریق بتوانید خود را بیشتر و بهتر بشناسید.

کتاب خودشناسی (Self- knowledge) دربردارنده راه‌ها و تکنیک‌های مناسبی است که شما بتوانید به بهترین نحو در مسیر شناخت خود قدم بگذارید. خودشناسی چیزی نیست که بتوان آن را در مدرسه، دانشگاه، محل کار و… آموخت اما این کتاب منبع مناسبی است برای کمک به شما در فهم خود و بهبود رابطه خود با زندگی و دیگران.

جملات برگزیده‌ی کتاب خودشناسی:

– زندگی عموماً فراتر از حد انتظار ما دلهره‌زا است. ما در این دنیای متزلزل مدام باید حواسمان باشد راه صحیح را پیدا کنیم.

– همه‌ی ما یک کششِ درونی به رشد و پیشرفت داریم و، هر بار که نشانه‌ای از آن می‌بینیم، هرچند مغلوط و درهم، باز یک تصویر بهتر از خودمان در ذهنمان شکل می‌گیرد

– میزان علاقه‌ی ما به خودمان بیش از هر چیز در مواجهه با تهدیدهایی مشخص می‌شود که از جانب دیگران احساس می‌کنیم.

– یک مانع بزرگ در مسیر خودشناسی و به تبع آن داشتن زندگیِ موفق تمایل یک بخش از ذهن به دروغ گفتن به بخش دیگر است. ما به یک دلیلی که کاملاً بجا به نظر می‌رسد به خودمان دروغ می‌گوییم: می‌خواهیم مانع درد و رنج شویم.

در بخشی از کتاب خودشناسی می‌خوانیم:

وقتی با یک غریبه‌ای برخورد می‌کنیم که چیزهایی دارد که ما نداریم (شغل بهتر، یار/ همسر بهتر، و غیره)، اگر درجه‌ی خویشتن‌دوستی ما پایین باشد، بلافاصله احساس بی‌ارزش بودن به ما دست می‌دهد. یا اگر درجه‌ی خویشتن‌دوستیِ ما قابل‌ملاحظه باشد، از چیزی که داریم و اینی که هستیم احساس رضایت خواهیم کرد. وقتی دیگری ما را سرخورده یا تحقیر می‌کند، می‌توانیم در مقام یک انسانی که حق زیستن دارد توهین او را نادیده بگیریم و اهمیتی به آن ندهیم، یا می‌توانیم با چند کلمه‌ی ناشایست از جای خود دربرویم و قیافه‌ای ترسناک و تهدیدآمیز به خود بگیریم و بخواهیم به‌زور از دیگران احترام طلب کنیم. وقتی این نیاز خطرناک در ما شکل می‌گیرد که خود را مضحکه‌ی خاص و عام کنیم، یا با خودبزرگ‌بینی کاذب دل به خطر می‌زنیم یا می‌توانیم با اتکا به مایه‌ای از آرامش خاطر و ثباتی که در درون خود داریم در مقابل عدم تأیید دیگران سرمان را بالا بگیریم.

قدرت و ماهیّت خویشتن‌دوستی را می‌توان بر حسب شفافیتی که در روابط خود داریم تعیین کنیم. وقتی در مسائل جنسی با شریک خود دچار مشکل می‌شویم (مثلاً به نیاز ما توجّهی نمی‌کند)، آیا آن‌قدری خودمان را دوست داریم که در این قضیه‌ی بخصوص تکلیفمان را با یار/ همسر خود مشخص کنیم؟ یا از بس که خودمان را کوچک کرده‌ایم به این باور ضمنی رسیده‌ایم که لیاقت من همین است؟ در صحنه‌ای دیگر، وقتی در قبال یار / همسر خود خطایی مرتکب می‌شویم، آیا به‌راحتی عذرخواهی می‌کنیم؟ اگر اندوخته‌ی خویشتن‌دوستی ما قابل‌توجّه باشد، این حس را داریم که می‌توانیم به اشتباه خود اقرار کنیم بدون این‌که عزت نفسمان دچار خدشه شود. اما اگر خویشتن‌دوستی ما شکننده باشد، برای‌مان مقدور نیست که به گناه و اشتباه خود اعتراف کنیم؛ این اعتراف ته‌مانده‌ی حرمت نفسمان را هم از بین خواهد برد. در نتیجه، زودرنج و گوشه‌گیر می‌شویم.